Volkan Ersoy

Endⁿstri

DVD: CD Sⁿrⁿcⁿler Tarih mi Olacak?
Yⁿksek kapasiteleri, yⁿksek g÷rⁿntⁿ ve ses kaliteleri ile sadece CD-ROM'lar² de≡il, audio ve video cihazlar²n² da tarihe g÷mmeye haz²rlanan DVD sⁿrⁿcⁿler 1997'nin y²ld²zlar² olabilir.

1996 YILI boyunca CD-ROM sⁿrⁿcⁿ teknolojisinde bⁿyⁿk bir ilerleme kaydedildi≡ini, sⁿrⁿcⁿ h²zlar²n²n ikiye, hatta ⁿτe katland²≡²n² g÷rdⁿk. Piyasada art²k 6 h²zl² CD sⁿrⁿcⁿ bulmak mⁿmkⁿn de≡il, birkaτ ay sonra 8 h²zl² sⁿrⁿcⁿlerin de silinip yerlerini 10 h²zl²lara b²rakaca≡²n² s÷ylersek yanl²■ olmaz. 12 h²zl²lar ise yava■ yava■ piyasaya girmeye ba■lad². Peki bu h²z yar²■² b÷yle sⁿrⁿp gidecek mi? Kimse bundan emin de≡il, τⁿnkⁿ CD teknolojisinin, hatta baz² tⁿketici elektroni≡i ⁿrⁿnlerinin yerini alabilece≡i ileri sⁿrⁿlen bir teknoloji ile kar■² kar■²yay²z. Bu teknolojinin ad² DVD (Digital Video Disc).

STANDART SAVA▐LARI

1995 YILI sonlar²nda, PC ve tⁿketici elektroni≡i endⁿstrisinin devleri, art²k standartla■an CD-ROM'lar²n bir sonraki neslinin ⁿretilmesi gerekti≡ine karar vererek daha yⁿksek kapasiteli ve daha ⁿstⁿn ÷zelliklere sahip bir optik disk ⁿretmeye karar verdiler. Ancak bir tarafta Sony ve Philips'in di≡er tarafta Toshiba ve Time Warner'²n bulundu≡u guruplar bu yeni depolama ortam²n²n standard² ⁿzerinde anla■maya varamay²nca i■ler k²z²■t². Sony/Philips ikilisi CD teknolojisinin do≡rudan uzant²s² say²labilecek bir teknoloji ile 3.7GB'l²k tek tarafl² MMCD'leri ⁿretmeyi planl²yordu. Kar■² taraftaki Toshiba ve Time Warner grubunun planlad²≡² SD (Super Density) diskler ise 5GB kapasiteliydi.

Daha ÷nce video kasetlerde VHS-Betamax sava■²ndan galip τ²kan Matsushita Electric Toshiba'n²n tasar²m²ndan yana oy kullan²nca Hitachi, JVC, Pioneer ve Thomson gibi bⁿyⁿk firmalar da SD grubuna geτtiler. Tam bu s²rada Sony'den MMCD'nin 7.4GB'l²k τift tabakal² versiyonunu ⁿretme ÷nerisi geldi, ancak SD grubu τoktan e≡lence endⁿstrisinin baz² gⁿτlⁿ isimlerini taraf²na τekmi■ti ve ÷neriyi reddetti.

Sony ve Philips yava■ yava■ endⁿstrinin tek bir standart belirlenmesi iτin yapt²≡² bask²lara dayanamad² ve uzla■maya karar verdi. 1996 yaz²nda Apple, IBM, Compaq, Fujitsu, HP, Microsoft ve Sun Microsystems'in ba■²n² τekti≡i bir teknik τal²■ma grubu uzla■maya var²lmas² iτin talepte bulundu. S÷ylentilere bak²l²rsa, IBM ' Bir iki hafta iτinde uzla■maya bak²n, yoksa biz Toshiba ve Time Warner'²n daha yⁿksek kapasite sa≡layan SD format²n² seτece≡iz' demi■ti. ╓te yandan IBM, Toshiba ile de g÷rⁿ■mⁿ■ ve Sony'nin sinyal modⁿlasyon ve veri dⁿzeltme teknolojilerinin daha iyi ve ⁿretimi daha kolay oldu≡unu vurgulam²■t². Bu τetin sava■tan sonra, taraflar verilerin, CD kalitesindeki seslerin ve dijital video g÷rⁿntⁿlerinin depolanabilece≡i yⁿksek kapasiteli bir DVD-ROM (Digital Video Disc) standard² ⁿzerinde anla■t²lar.

Daha sonra ⁿzerinde anla■maya var²lan DVD'lerin teknik detaylar² gelmeye ba■lad². Silinebilir formattaki DVD'ler 2.6GB, tek seferlik yaz²labilir versiyonu ise 3.8GB olacak, ancak k²sa sⁿre iτinde 4.7GB kapasiteli yaz²labilir DVD'lerin ⁿretilmesi planlan²yor. ROM versiyonu ise daha ÷nce belirtildi≡i gibi 4.7GB. Sony/Philips'in kabul etti≡i 3M teknolojisi ile τift tabakal², 8.5GB DVD'ler ⁿretilebilecek ve bu teknoloji ile SD grubunun τift tarafl² ⁿretim teknolojisi birle■tirilerek kapasiteyi 17GB'a τ²kartmak mⁿmkⁿn olacak.

Firmalar²n bu standartlar ⁿzerinde anla■mas² kolay olmad², τⁿnkⁿ Sony ve Philips ■imdiye dek patent haklar² sayesinde sat²lan her CD'den 25 cent kazan²yordu. Daha pahal² olmalar² nedeniyle, sat²lan her DVD'den de 60'ar cent kazanmay² umuyorlard². Ama bu kalabal²k grup iτinde art²k herkesin disk ba■²na 60'ar cent kazanmas² mⁿmkⁿn de≡il.

Ya■anan anla■mazl²klara kar■²n, bu uzla■man²n bozulmas² pek mⁿmkⁿn g÷rⁿnmⁿyor. Bunun nedeni DVD'lerin sadece bilgisayar dⁿnyas²nda de≡il, tⁿm elektronik sanayiinde yeni bir d÷nem aτacak olmas². ╟ⁿnkⁿ DVD'ler ve DVD sⁿrⁿcⁿler yⁿksek ses kaliteleri ile audio cihazlar²n²n, g÷rⁿntⁿ kaliteleri ve kapasiteleri ile video oynat²c²lar²n, ve elbette CD-ROM'lar²n yerini alabilecek. DVD sⁿrⁿcⁿlerin TV'ye ba≡lanan modelleri oldu≡u gibi, CD sⁿrⁿcⁿye benzer PC modelleri de var. Analistler ÷nce hangi pazar²n ata≡a geτece≡ini kestiremiyorlar. 1997 sonlar²na do≡ru 500 - 800 $ fiyatla sat²lacak olan ev pazar²na y÷nelik DVD sⁿrⁿcⁿlerin video kay²t cihazlar² (VCR) gibi kay²t yapamayacaklar² iτin, fazla tutulmayaca≡²n² s÷yleyenler oldu≡u gibi, VCR'lar²n da zaten kay²t yapmaktan τok film oynatmakta kullan²ld²≡²n², bunun etkileyici bir fakt÷r olmad²≡²n² s÷yleyenler de var.

Geriye d÷nⁿk uyumlulk konusunda da olumlu haberler var. PC'ler iτin ⁿretilen DVD sⁿrⁿcⁿler ile, CD-ROM'da gelen uygulamalar² ve audio CD'leri τal²■t²rabilece≡iz. Ancak evler iτin ⁿretilen ve TV'ye ba≡lanan DVD player'lar DVD'lerle birlikte sadece mⁿzik CD'-lerini destekleyecek.DVD'DE NELER VAR?DVD'lerdeki bu yⁿksek kapasiteyi, iz say²s²n²n art²r²lmas²na ve veri oyuklar²n²n kⁿτⁿltⁿlmesine dayanan bir teknoloji sa≡l²yor. Standart CD'lerde izler aras²ndaki mesafe 1.6 mikronken DVD'lerde 0.74 mikron. Veri oyuklar² aras²ndaki mesafe CD'lerde minimum 0.83 mikronken DVD'de bu de≡er minimum 0.4 mikrona dⁿ■ⁿyor. Gelecekte ⁿretilecek 17GB kapasiteli DVD'lerde de ayn² de≡erler geτerli, ancak bu sefer disk tek tabakal² de≡il iki tabakal² olacak. DVD sⁿrⁿcⁿnⁿn lensi iki farkl² oda≡a sahip olaca≡² iτin g÷nderilen lazer ²■²n² ÷nce ilk tabakaya, sonra ikinci tabakaya odaklanacak.Yⁿksek kapasiteleri d²■²nda nedir bu DVD'leri bu denli cazip yapan, bir teknoloji sava■² alan²na d÷ndⁿren ■ey? TV'ye ba≡lanabilen set ⁿstⁿ DVD Player ve PC'ler iτin DVD-ROM sⁿrⁿcⁿler ⁿretmeye haz²rlanan Toshiba, Web sitesinde, DVD'nin ⁿstⁿn ÷zelliklerini ■÷yle s²ral²yor:

  • Resim Kalitesi. DVD'nin resim kalitesi lazer disklerden daha iyi ve VHS'nin iki kat². Bunun nedeni, DVD'nin tamamen dijital olmas². B÷ylece sinema salonlar²nda seyredilen filmlerin kalitesine eri■ilebilecek. DVD ayn² zamanda TV'nizde daha τok ve daha kⁿτⁿk pikseller kullanarak netli≡i art²racak. Normalde bir TV'nin τ÷zⁿnⁿrlⁿ≡ⁿ her yatay sat²rda 240 piksel; DVD'nin ' widescreen' seτene≡i ile bu de≡er, sat²r ba■²na 750 piksele τ²kacak.
  • MPEG 2 Standard². ▐imdiye kadar MPEG oynat²c²larda MPEG 1 standard² kullan²l²yordu. DVD-ROM sⁿrⁿcⁿlerde kullan²lan MPEG 2 standart² daha iyi bir s²k²■t²rma oran² sa≡lanacak. B÷ylece 4.7 GB'l²k bir DVD'ye 133 dakikal²k bir film s²≡abilecek. Bu filmleri PC'lerimizde tam ekran boyutunda ve saniyede 30 kare h²z²nda izleyebilece≡iz (bu oran TV'lerde saniyede 24, sinema filmlerinde saniyede 25-26 kare).
  • ▄stⁿn Ses Kalitesi. DVD sⁿrⁿcⁿlerde Dolby AC3 dekoderleri sayesinde CD kalitesinde ve ' Surround- Sound' teknolojisi ile ⁿretilmi■ ses ve mⁿzikler kullan²labilecek.
  • Farkl² Kamera Aτ²lar². DVD'lerin kapasitesi yⁿkselip 17GB'a τ²kt²≡²nda, filmler tamamen etkile■imli hale gelecek ve bu tekni≡e uygun τekilmi■ filmlerde τe■itli sahneleri farkl² kamera aτ²lar²ndan izlemek mⁿmkⁿn olacak.u Daha Fazla Etkile■im. Prodⁿkt÷rler ve film y÷netmenleri, DVD'nin sa≡lad²≡² olanaklarla etkile■imli filmler yapabilecekler. B÷ylece ayn² filmi farkl² mekanlarda, farkl² karakterlerle, farkl² kurgularla oynatmak izleyenin tercihine ba≡l² olacak.
  • Zengin Dil Seτimi. DVD'de gelen filmlerde ve multimedia uygulamalar²nda kullan²c² 8 ayr² dilden birini seτebilecek. DVD filmlerde, ayn² Avrupa'daki baz² TV kanallar²nda oldu≡u gibi film altyaz²lar², bu 8 ayr² dilden birinde g÷rⁿntⁿlenebilecek.
  • Otosansⁿr Seτene≡i. Sinema filmleri tⁿm dⁿnyada uygulanan bir derecelendirme y÷ntemiyle, cinsel iτeri≡ine ve ■iddet sahnelerine g÷re G ile R aras²nda bir puanlamaya tabi tutuluyor. DVD'de gelen filmler hangi kategoriye girerse girsin, filmleri, ÷zellikle ailenizin kⁿτⁿk ⁿyelerini dⁿ■ⁿnerek daha hafif kategorilerde izleyebileceksiniz. Filmler ⁿretim a■amas²nda bu tekni≡e uygun olarak τekilirlerse, filmin anlat²m bⁿtⁿnlⁿ≡ⁿ bozulmadan seks ve ■iddet sahneleri ' kilitlenebilecek'.

F▌LMLER VE OYUNLAR

DVD'ler τok say²da olanak sunuyor olabilir, ancak ■u s²ralar, standart tart²■malar²na bir de telif hakk² tart²■malar² eklendi. Film ve mⁿzik endⁿstrisi ⁿrⁿnlerinin kolayca kopyalanaca≡²ndan, bu yolla ⁿretilmi■ korsan kopyalar²n ayn² yaz²l²m endⁿstrisinde oldu≡u gibi tⁿm dⁿnyaya yay²laca≡²ndan endi■eleniyorlar. Bu yⁿzden DVD ⁿretecek gruplar bu konuda bir yasa tasla≡² ÷nerisi haz²rl²yorlar. Kendi film stⁿdyosuna sahip olan Sony bu τal²■man²n sonucunu beklerken, film stⁿdyosu olmayan Toshiba, 1997 yaz²nda TV'ler iτin ⁿretti≡i DVD Player'lar², sonbaharda da DVD- ROM sⁿrⁿcⁿleri piyasaya sⁿrece≡ini duyurdu bile. ▌■in bir de teknik boyutu var: MPG kodlay²c²lar² hala τok pahal², bu tekni≡i iyi bilen s²k²■t²rma uzman² say²s² birkaτ dⁿzineyi geτmiyor. Bu durum MPEG 2 standard²ndaki filmlerin maliyetini art²r²yor.

╓te yandan, oyun cephesi DVD'lere daha bⁿyⁿk ilgi g÷steriyor. Activison firmas² Spycraft, Zork Nemesis ve Muppet Treasure Island gibi birkaτ CD'de gelen oyunlar²n² bir DVD'de toplay²p, piyasaya sⁿrⁿlecek yeni DVD sⁿrⁿcⁿlerle birlikte ' bundle' etmeyi planl²yor. Access Software ise, Under A Killing Moon'un devam² niteli≡indeki Pandora Directive'i 7 CD'ye s²≡d²rabildiklerini, DVD'lerin hem kullan²m kolayl²≡², hem ⁿretim maliyetlerini dⁿ■ⁿrmek aτ²s²ndan bⁿyⁿk avantaj sa≡layaca≡²n² s÷ylⁿyor. Ayn² ■ekilde, Powerhouse Entertainment firmas², MovieGame ad²n² verdikleri bir teknoloji ile ⁿretilmi■, etkile■imli tam ekran video g÷rⁿntⁿlerle dolu The Jungle Book ve Pinnocchio oyunlar²n² piyasaya sⁿrmeye haz²rlan²rken, DVD'lerin bu tⁿr yⁿksek kapasite gerektiren oyunlardaki avantaj²n² inkar etmiyor. Bu arada, baz²lar² gittikτe bir multimedia ortam² haline gelen Internet'in tⁿm diskleri ÷ldⁿrece≡ini s÷ylerken, DVD taraftar² oyun firmalar² bunu dert etmiyorlar ve bir CD-ROM'da bile yⁿzlerce MB veri bulundu≡unu, ISDN hatlar²n bile bu kadar veriyi makul bir sⁿrede transfer etmek iτin yeterli olmad²≡²n² s÷ylⁿyorlar.

DVD'N▌N GELECE╨▌

▌LK DVD'leri ⁿretecek olan firmalardan Toshiba, gelecekte 44 bit ve 96khz ÷rnekleme frekans²na sahip bir audio standard²n² DVD'lere eklemeyi planl²yor. Bu de≡erler, mⁿzik CD'lerindeki ses kalitesinin a■²labilece≡ini g÷steriyor. Soru ■u: Acaba mⁿzik CD'lerindeki ses kalitesinden daha fazlas²na ihtiyaτ var m²? ▌nsan kula≡² bu kalitenin ay²rd²na varabilecek mi?

Bu kalite maliyetleri fazla yⁿkseltmeyecekse ' fazla mal g÷z τ²kartmaz' diyebiliriz. Ayr²ca DVD'lerdeki SurroundSound ses ÷zelli≡i bile tek ba■²na fazlas²yla yeterli. B÷ylece filmlerdeki ses efektlerini sanki ekrana gelen mekandaym²■²z gibi, mⁿzikleri ise bir konser salonundaym²■²z gibi dinleyebilece≡iz.

DVD'lerin yⁿksek kapasitesi ÷zellikle de veri tabanlar² iτin τok ■ey vaat ediyor. ╓rne≡in CD-ROM'da New York eyaletini kapsayan bir veri taban²n²n, DVD-ROM'da ABD'nin tⁿm Atlas Okyanusu ■eridini kapsayacak ■ekilde geni■letilebilece≡i belirtiliyor. Elbette bu veri tabanlar²na pek τok ÷zellik eklemek de mⁿmkⁿn olacak.DVD'nin bilgisayar, audio ve video'yu bir araya getirerek platformlar aras² yeni uygulamalara olanak tan²yaca≡² da s÷yleniyor. Yine τok s÷zⁿ edilen PC-TV, Internet taray²c²lar, bugⁿnkⁿlerden τok daha fazla i■leve sahip uygulamalar bu kapsamda de≡erlendiriliyor.Ve elbette, e≡itim uygulamalar², DVD'lere konulmas² dⁿ■ⁿnⁿlen multimedia uygulamalar aras²nda ba■ s²raya oturuyor. Belki de DVD'ler sayesinde e≡itim programlar² tam donan²ml² bir e≡itim labaratuvar²n²n yerini tutabilecek. Kapasite problemi olmad²≡² iτin, ses, animasyon ve video g÷rⁿntⁿleri ile yap²labileceklerin ÷lτⁿsⁿ sadece hayal gⁿcⁿ ve ⁿretim maliyetleri ile s²n²rl².Firmalar bu uzla■may² bozmazlar da, bu ortak standard² sⁿrdⁿrebilirlerse ve telif hakk² sorunlar² τ÷zⁿlⁿrse DVD birkaτ y²l iτinde evlerimizde ve PC'lerimizde yerini alaca≡a benziyor. DVD'nin sa≡lad²≡² yⁿksek kapasite, birkaτ CD'den olu■an filmlerin, uygulamalar²n ve oyunlar²n tek bir diske s²≡d²r²labilece≡i anlam²n² ta■²yor. Ancak DVD'nin sa≡lad²≡² di≡er olanaklar²n tⁿmⁿ ile kullan²ld²≡² uygulamalar ve oyunlar geli■tirilebilecek mi, bunu zaman g÷sterecek. Her ■ey, di≡er teknolojilerin de e■ zamanl² geli■tirilmesine ve maliyetlerin dⁿ■ⁿrⁿlmesine bak²yor.